พักฟื้นหลังผ่าตัด การวิธีดูแลตัวเองเพื่อการฟื้นตัวได้รวดเร็วหลังผ่าตัด

การดูแลตัวเองหลังพักฟื้นหลังผ่าตัด เป็นขั้นตอนที่สำคัญไม่ว่าจะเลือกการดูแลด้วยตนเอง หรือเข้าพักที่ศูนย์พักฟื้นผู้ป่วยหลังผ่าตัด เนื่องจากอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนบางอย่าง โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือผู้สูงอายุ หากไม่ได้รับการฟื้นฟูหลังผ่าตัดที่ถูกต้องและเหมาะสมอาจส่งผลให้อาการกำเริบ หรือเกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ เช่น แผลฉีกขาด แผลติดเชื้อ การบาดเจ็บซ้ำ เป็นต้น 

อะไรคือปัจจัยที่ส่งผลต่อระยะเวลาการพักฟื้น

การพักฟื้นหลังผ่าตัดของแต่ละคนมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญหลายประการ เช่น อายุ สภาพร่างกาย ประเภทของการผ่าตัด เทคนิคการดูแลตัวเอง การรับประทานอาหาร การออกกำลังกายหลังผ่าตัด และการติดตามผลกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพราะแพทย์จะสามารถประเมินการฟื้นตัวและปรับเปลี่ยนแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม 

1.ประเภทของการผ่าตัด

การผ่าตัดแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ การผ่าตัดเล็ก (Minor surgery) ผู้ป่วยมีภาวะเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนน้อย การจัดการแผลผ่าตัดและมีระยะการพักฟื้นหลังผ่าตัดสั้น เช่น ผ่าตัดซีสต์ที่ผิวหนัง ผ่าตัดเพื่อกรีดระบายหนองที่ขนาดไม่ใหญ่ เป็นต้น ส่วนการผ่าตัดใหญ่ (Major surgery) เป็นการผ่าตัด ที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อนได้มากกว่า เช่น การผ่าตัดสมอง การผ่าตัดต่อลำไส้ ผ่าตัดใส่โลหะ ฯลฯ 

2.สุขภาพพื้นฐานและอายุของผู้ป่วย

สุขภาพพื้นฐานและอายุของผู้ป่วยเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการพักฟื้นหลังผ่าตัด โดยผู้ป่วยที่มีอายุน้อยและมีสุขภาพแข็งแรงมักจะฟื้นตัวได้เร็วกว่าผู้ป่วยสูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัว สุขภาพหลังการผ่าตัดจะดีขึ้นอย่างรวดเร็วหากผู้ป่วยมีพื้นฐานสุขภาพที่ดี ร่างกายแข็งแรง และไม่มีโรคแทรกซ้อน ซึ่งจะช่วยการป้องกันอาการบาดเจ็บซ้ำได้ดีกว่า

การฟื้นฟูกล้ามเนื้อในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัด ในผู้ป่วยที่มีอายุน้อยมักจะทำได้ง่ายกว่า เพราะกล้ามเนื้อมีความยืดหยุ่นและการซ่อมแซมตัวเองได้ดี ต่างจากผู้สูงอายุที่อาจต้องใช้เวลาและความระมัดระวังมากกว่า

ดังนั้น การประเมินสภาพร่างกายและอายุของผู้ป่วยก่อนการผ่าตัดจึงมีความสำคัญ เพื่อวางแผนการรักษาและการฟื้นฟูที่เหมาะสม รวมถึงการเตรียมความพร้อมด้านร่างกายและจิตใจก่อนการผ่าตัด

3 เทคนิคการดูแลร่างกายหลังผ่าตัด

พักฟื้นหลังผ่าตัดต้องให้ความสำคัญกับการพักผ่อนและการเคลื่อนไหวที่เหมาะสม ควรให้ความสำคัญกับอาหารหลังผ่าตัด การระวังเรื่องยกของหนักและการเคลื่อนไหวที่ผิดท่าเป็นสิ่งสำคัญ และนอกจากนี้การทำกายภาพบำบัดมีส่วนสำคัญในการช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกาย โดยนักกายภาพบำบัดเป็นผู้ประเมิน เพื่อให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติโดยเร็วที่สุด

1.การพักผ่อนและการเคลื่อนไหวที่เหมาะสม

การพักฟื้นหลังผ่าตัดในช่วงแรก ผู้ป่วยบางรายอาจเกิดความรู้สึกไม่สบายตัว เนื่องจากอาการปวดแผล หรือความวิตกกังวล ดังนั้นในการดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัด โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ ควรดูแลให้ผู้สูงวัยนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการนอนดึก โดยเฉพาะในระยะ 2 สัปดาห์แรกหลังผ่าตัด เพื่อให้ส่งผลดีต่อสุขภาพหลังการผ่าตัด

การขยับร่างกายและลุกนั่งในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดเป็นส่วนสำคัญ ช่วยลดระยะเวลาในการฟื้นฟูหลังผ่าตัด อาจเริ่มจากท่าง่ายๆ เช่น กำและแบมือ กระดกปลายเท้าขึ้นลง หรือมีการช่วยออกกำลังกายโดยนักกายภาพบำบัด โดยควรทำ 10 ครั้ง ทำช่วงเช้าและช่วงเย็น ร่วมไปกับการติดตามผลกับแพทย์ และการกายภาพบำบัดที่ต่อเนื่อง

2.ให้ความสำคัญกับอาหารหลังผ่าตัด

การทานอาหารช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัด เป็นปัจจัยที่สำคัญ โภชนาการช่วงพักฟื้นที่ดีจะช่วยพักฟื้นร่างกายอย่างมาก โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่ท่านอยู่ในวัยที่ไม่สามารถสร้างสารที่ช่วยกระตุ้นให้แผลหายเร็วได้เท่าวัยอื่นๆ จึงควรเน้นการเพิ่มโปรตีนที่มีส่วนสำคัญในการสร้างเซลล์และองค์ประกอบต่างๆ อย่างเช่น โปรตีนจากเนื้อปลา หรือจากธัญพืชและถั่ว การทานไขมันดี เช่น ไขมันดีจากพืช ปลา หรือเต้าหู้ต่างๆ เป็นต้น

3.การระวังเรื่องยกของหนักและการเคลื่อนไหวที่ผิดท่า

นอกจากการดูแลสุขภาพช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดด้านต่างๆ ยังมีกิจกรรมบางอย่างที่ไม่ควรทำ เช่น การก้มตัว หรือแอ่นหลังมากๆ ไม่ควรยก ลาก หรือแบกของหนัก ไม่เอื้อมหยิบของบนที่สูง เป็นเวลาอย่างน้อย  4 สัปดาห์หลังการผ่าตัด และไม่แนะนำให้เล่นกีฬาที่อาจมีการปะทะ เช่น ฟุตบอล บาสเกตบอล ฯลฯ สำหรับผู้ที่ต้องการใช้รถยังไม่แนะนำให้ขับรถ หรือซ้อนท้ายมอเตอร์ไซค์ หรือขับรถทางไกล อย่างน้อย 6-8 สัปดาห์หลังการผ่าตัด เพื่อเป็นการป้องกันอาการบาดเจ็บซ้ำ และฟื้นฟูสุขภาพหลังการผ่าตัด 

ปัจจัยที่ควรพิจารณาในการเลือกบริการกายภาพบำบัด

การเลือกบริการฟื้นฟูสุขภาพที่เหมาะสมสำหรับการพักฟื้นหลังผ่าตัด ควรพิจารณาจากความเชี่ยวชาญของนักกายภาพบําบัด ประสบการณ์การรักษา และความน่าเชื่อถือของสถานพยาบาล โดยอาจจะดูจากรีวิวทางอินเทอร์เน็ต การค้นหากายภาพบําบัด ใกล้ฉันเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ควรคำนึงถึง เนื่องจากระยะทางและความสะดวกในการเดินทางมีผลต่อความต่อเนื่องในการเข้ารับการรักษา และฟื้นฟู

คุณภาพของทีมดูแลและอุปกรณ์ที่ใช้

สถานฟื้นฟูสำหรับพักฟื้นหลังผ่าตัด ควรมีทีมดูแลและนักกายภาพบําบัดที่มีการประเมินอาการอย่างละเอียด วางแผนการรักษาที่เหมาะสมเฉพาะบุคคล และมีการติดตามผลกับแพทย์อย่างต่อเนื่อง รวมถึงสามารถให้คำแนะนำในการดูแลตนเองที่บ้านได้อย่างชัดเจน รวมถึงความพร้อมของเครื่องมือและอุปกรณ์ในการรักษาที่ทันสมัยและได้มาตรฐาน

ความสะดวกสบายในการเดินทาง

การเลือกบริการฟื้นฟูสุขภาพในระหว่างพักฟื้นหลังผ่าตัด ควรคำนึงถึงความสะดวกในการเดินทาง เนื่องจากการเดินทางที่ยากลำบากอาจส่งผลต่อการลดอาการปวดและการฟื้นตัวของร่างกาย โดยเฉพาะในช่วงแรกที่แผลผ่าตัดยังไม่หายสนิท ควรเลือกสถานพยาบาลที่มีที่จอดรถสะดวก มีทางลาด หรือลิฟต์สำหรับผู้ป่วย และมีรถเข็นบริการ เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการกระทบกระเทือนบริเวณแผลผ่าตัดระหว่างการเดินทาง

ในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดการเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะควรหลีกเลี่ยงในช่วงเวลาเร่งด่วน และควรมีผู้ดูแลหรือญาติคอยช่วยเหลือระหว่างการเดินทาง เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้น และระยะทางจากที่พักถึงสถานพยาบาลไม่ควรไกลเกินไป เพราะการเดินทางนานอาจทำให้เกิดความเมื่อยล้าและส่งผลต่อการลดอาการปวด รวมถึงควรเลือกเส้นทางที่มีการจราจรไม่ติดขัดมากเพื่อลดระยะเวลาในการเดินทาง

เทคนิคการป้องกันอาการบาดเจ็บซ้ำหลังพักฟื้น

พักฟื้นหลังผ่าตัดเป็นช่วงเวลาที่สำคัญในการสร้างความแข็งแรงให้ร่างกาย จึงจำเป็นต้องมีเทคนิคการดูแลตัวเองที่ถูกต้อง โดยเฉพาะการระมัดระวังการเคลื่อนไหวที่อาจกระทบกระเทือนบริเวณที่เคยผ่าตัด และหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บซ้ำ การปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันเป็นสิ่งจำเป็น รวมถึงการติดตามผลกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอมีความสำคัญมาก 

การปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน

ควรมีการปรับพฤติกรรมการดำเนินชีวิตให้เหมาะสมหลังการพักฟื้นหลังผ่าตัด เช่น การนั่ง การยืน การยกของ รวมถึงการใช้อุปกรณ์ช่วยเหลือต่างๆ เพื่อลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บซ้ำ และต้องเลือกออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสภาพร่างกาย

การออกกำลังกายต้องทำอย่างระมัดระวัง เริ่มจากเบาๆ และค่อยๆ เพิ่มความหนักตามคำแนะนำของแพทย์หรือนักกายภาพบำบัด หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่มีแรงกระแทกสูงหรือต้องแบกรับน้ำหนักมาก

การติดตามผลการฟื้นตัวกับแพทย์และนักกายภาพบําบัด

ในผู้ที่อยู่ในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัด การได้รับการติดตามผลกับแพทย์อย่างต่อเนื่องจะยิ่งส่งผลดีต่อการฟื้นตัว และการทำกายภาพบำบัดเพื่อช่วยในเรื่องการลดอาการปวด การฟื้นฟูกล้ามเนื้อ การออกกำลังกายหลังผ่าตัด การเคลื่อนไหวที่ถูกวิธี ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการลดความเจ็บปวดและป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ ดังนั้นการทำกายภาพบำบัดหลังผ่าตัดจึงเป็นสิ่งสำคัญ และควรทำอย่างต่อเนื่อง เพราะจะช่วยฟื้นฟูร่างกายผู้ป่วยให้กลับมาใช้ชีวิตได้ปกติหรือใกล้เคียงปกติได้เร็ว

การติดต่อและเยี่ยมชมสถานที่พักฟื้นหลังผ่าตัด AgeWell

ให้การพักฟื้นหลังผ่าตัดของคุณเป็นเรื่องง่ายและปลอดภัยที่ AgeWell สถานที่ที่ให้บริการฟื้นฟูสุขภาพอย่างครบวงจร พร้อมทีมผู้เชี่ยวชาญและนักกายภาพบำบัดดูแลอย่างใกล้ชิด เราให้คำแนะนำในการเลือกบริการที่เหมาะสมสำหรับการฟื้นตัวที่รวดเร็วและมั่นใจ สภาพแวดล้อมที่อบอุ่นและเอื้ออำนวยต่อสุขภาพของคุณ เยี่ยมชม AgeWell เพื่อสัมผัสประสบการณ์การดูแลที่พร้อมดูแลคุณ