ผ่าตัดกระดูกสันหลัง ใส่เหล็ก พักฟื้นกี่วัน ข้อมูลสำคัญเพื่อการฟื้นตัวที่สมบูรณ์

ระยะเวลาการพักฟื้นหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังขึ้นอยู่กับชนิดการผ่าตัด และความแข็งแรงของผู้ป่วย โดยทั่วไปผู้ป่วยจะรู้สึกดีขึ้นมากใน 2–3 สัปดาห์ และสามารถกลับไปทำงานได้ตามปกติ แต่ในบางรายอาจต้องใช้เวลา 4–8 สัปดาห์ กว่าที่จะสามารถกลับไปทำงานได้  ทั้งนี้การฟื้นตัวมักขึ้นอยู่กับการดูแลแผลผ่าตัด และการทำกายภาพบำบัดหลังผ่าตัดด้วย

ทำความเข้าใจกับการผ่าตัดกระดูกสันหลังใส่เหล็ก

การผ่าตัดกระดูกสันหลัง (Spine Surgery) คือการผ่าตัดเพื่อลดการกดทับเส้นประสาท (Neural Compression) โดยแพทย์จะทำการตัดหรือนำเอาสิ่งที่กดทับรากประสาท (Neural Deompression) อยู่ออกไป และทำการเชื่อมข้อต่อหรือการใส่เหล็กในกระดูกสันหลังให้กระดูกสันหลังที่หลวม โยก ไม่มั่นคงมีความแน่นขึ้นและมั่นคงขึ้น

วัตถุประสงค์ของการใส่เหล็กในกระดูกสันหลัง

การผ่าตัดใส่เหล็กมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อแก้ไขความผิดปกติและเสริมความแข็งแรงให้กระดูกสันหลัง โดยแพทย์จะพิจารณาทำในกรณีที่มีปัญหากระดูกสันหลังรุนแรง เช่น กระดูกหัก กระดูกเคลื่อน หรือกระดูกสันหลังคด การใส่เหล็กจะช่วยยึดตรึงกระดูกให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ป้องกันการกดทับเส้นประสาท และช่วยให้กระดูกเชื่อมติดกันได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการปวด แก้ไขการทรงตัวที่ผิดปกติ และการป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ และความพิการที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต 

ขั้นตอนการผ่าตัดโดยทั่วไป

ขั้นตอนการผ่าตัดกระดูกสันหลังโดยทั่วไป มีดังนี้

1. ในขั้นตอนแรกจะต้องพบแพทย์เฉพาะทางก่อนเพื่อให้แพทย์ประเมินอาการ และร่างกายก่อนผ่าตัด
2. หลังผ่านขั้นตอนแรกแล้วจะเข้าสู่ขั้นตอนการพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายก่อนผ่าตัด (Pre-op) เป็นการพบแพทย์ครั้งที่ 2 เพื่อนัดตรวจร่างกายก่อนเข้ารับการผ่าตัดในขั้นตอนต่อไป
3. หากสามารถผ่านการตรวจความพร้อมของร่างกายได้แล้วจะเข้าสู่ขั้นตอนการผ่าตัด 
4. หลังการผ่าตัดจะเข้าสู่ช่วงการติดตามผลหลังผ่าตัดเพื่อดูถึงความผิดปกติ หรือดูแผลผ่าตัดว่าเกิดการติดเชื้อ หรือผลข้างเคียงหรือไม่ รวมถึงการฟื้นฟูสมรรถภาพกระดูกสันหลัง เป็นต้น

สาเหตุที่ต้องผ่าตัดใส่เหล็กในกระดูกสันหลัง

แพทย์จะพิจารณาทำการผ่าตัดกระดูกสันหลังในกรณีที่มีปัญหากระดูกสันหลังรุนแรง เช่น กระดูกหัก การบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ กระดูกเคลื่อน โรคกระดูกสันหลังเสื่อมหรือกระดูกพรุน หรือกระดูกสันหลังคด  ป้องกันการกดทับเส้นประสาท และช่วยให้กระดูกเชื่อมติดกันได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการปวด แก้ไขการทรงตัวที่ผิดปกติ การป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ และป้องกันความพิการที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต การรักษาด้วยวิธีนี้จึงมีเป้าหมายทั้งในแง่การรักษาอาการในปัจจุบันและการป้องกันปัญหาที่ส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว

ระยะเวลาพักฟื้นหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังใส่เหล็ก

การพักฟื้นหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังใส่เหล็กแบ่งเป็นหลายระยะ ตั้งแต่การพักฟื้นในโรงพยาบาล การพักฟื้นที่บ้านช่วงแรก การฟื้นฟูต่อเนื่องเพื่อเริ่มทำกิจวัตรประจำวันได้มากขึ้น ระยะการติดตามผลหลังผ่าตัด ระยะการฟื้นตัวเต็มที่ สามารถกลับไปทำงานเบาๆ ได้ ทั้งนี้ระยะเวลาการฟื้นตัวอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ

ปัจจัยที่ส่งผลต่อระยะเวลาพักฟื้น

ปัจจัยที่ส่งผลต่อระยะการฟื้นตัวหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังแตกต่างกันในแต่ละบุคคล ไม่ว่าจะเป็นอายุและสุขภาพพื้นฐานของผู้ป่วย ความรุนแรงของโรคและความซับซ้อนของการผ่าตัด การปฏิบัติตามคำแนะนำในการฟื้นฟู และการติดตามผลหลังผ่าตัด รวมถึงโรคประจำตัวอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อการหายของแผล และการฟื้นตัวหลังผ่าตัด

 แนวทางการดูแลตัวเองระหว่างพักฟื้น

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดครอบคลุมทั้งเรื่องการทำกายภาพบำบัด โภชนาการหลังการผ่าตัด และการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อให้การฟื้นตัวเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติโดยเร็ว และการพักฟื้นที่ศูนย์พักฟื้นผู้ป่วยหลังผ่าตัดเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่เพิ่งได้รับการผ่าตัดใส่เหล็กกระดูกสันหลัง เนื่องจากมีผู้เชี่ยวชาญคอยดูแลอย่างใกล้ชิด

การจัดการแผลผ่าตัดและป้องกันการติดเชื้อ

การป้องกันการติดเชื้อ โดยส่วนใหญ่แล้วแผลผ่าตัดใส่เหล็กจะสามารถถูกน้ำได้เมื่อแผลหายสนิทดีแล้ว ซึ่งหลังการตัดไหมถ้าแผลติดดีไม่มีอาการอักเสบ คืออาการปวด บวม แดง ร้อน หลังตัดไหม 3 วัน บริเวณนั้นจะสามารถถูกน้ำได้ โดยควรใช้ผ้าสะอาดซับให้แห้ง และห้ามใช้แป้งหรือโลชั่นทาบริเวณแผล ในกรณีที่เป็นไหมละลาย คือไม่ต้องตัดไหม แพทย์จะเปิดแผลภายใน 7-14 วัน หลังการผ่าตัด หลังจากนั้นอีก 3 วัน แผลสามารถถูกน้ำได้

เทคนิคการฟื้นฟูสมรรถภาพด้วยกายภาพบำบัด

การกายภาพบำบัดและฟื้นฟูหลังผ่าตัดกระดูกสันหลัง จะมีขั้นตอนตั้งแต่การจัดการความเจ็บปวด การฝึกหายใจเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน การออกกำลังกายเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต การออกกำลังกายเพื่อการฟื้นฟูกล้ามเนื้อ การตรวจสอบอุปกรณ์พยุงกระดูกสันหลัง และวิธีการใช้ที่ถูกต้อง รวมถึงการฝึกการเคลื่อนไหวร่างกายและท่าทางที่ถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นท่านอน ท่านั่ง และท่ายืน ฯลฯ

การลดปวดหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังทางกายภาพบำบัด สามารถทำได้โดยการใช้กระบวนการทางจิตวิทยา (Cognitive-behavioral approach) เช่น การฝึกหายใจเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจจากอาการปวด และการใช้ชีวิตการกระทำต่อร่างกายโดยตรง (Physical approach) เช่น การประคบร้อน-เย็น และการกระตุ้นด้วยไฟฟ้าเพื่อลดปวด  

การฝึกหายใจโดยคำแนะนำของนักกายภาพบำบัดหลังการผ่าตัดใส่เหล็ก (Diaphragmatic breathing exercise) จะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนทางระบบหายใจหลังผ่าตัด ได้แก่ การมีเสมหะคั่งค้าง และถุงลมปอดแฟบ โดยการฝึกหายใจ รอบละ 5-6 ครั้ง ทุกชั่วโมง นอกจากนี้ฝึกหายใจ ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการฟื้นตัวหลังผ่าตัดได้เร็วขึ้น

หลังผ่าตัดใส่เหล็กการตรวจสอบอุปกรณ์พยุงกระดูกสันหลัง และการได้รับคำแนะนำโดยแพทย์และนักกายภาพบำบัดเป็นสิ่งที่สำคัญ ผู้ป่วยจะได้รับอุปกรณ์ที่ถูกดัดให้มีความเหมาะสมกับส่วนโค้งของหลังผู้สวมใส่ โดยความรู้สึกขณะใส่อุปกรณ์ จะไม่รัดแน่นจนหายใจไม่สะดวก แต่จะกระชับพอดีกับลำตัวเพื่อจำกัดการเคลื่อนไหวของลำตัว เพื่อการป้องกันการบาดเจ็บซ้ำและไม่ให้ส่งผลกระทบแก่บริเวณได้รับการผ่าตัด 

การออกกำลังกายหลังผ่าตัดใส่เหล็กเพื่อการฟื้นฟูกล้ามเนื้อให้แข็งแรงในสัปดาห์แรกจนถึงสัปดาห์ที่สองของการผ่าตัดท่านจะได้รับคำแนะนำให้ออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงโดยจำกัดการเคลื่อนไหวของหลังส่วนส่วนล่าง หรือบริเวณรอบๆ แผลผ่าตัด สัปดาห์ที่ 3 ถึง 6 จะเป็นการออกกำลังกล้ามเนื้อแกนกลางของร่างกาย และการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ หลังจากนั้นจะเป็นออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงและคงความสามารถในการทำกิจกรรมของร่างกายโดยรวม โดยความสามารถในการออกกำลังกายจะขึ้นอยู่กับชนิดการผ่าตัดและความแข็งแรงของแต่ละบุคคลด้วย

โภชนาการที่ช่วยสนับสนุนการฟื้นฟู

การผ่าตัดใส่เหล็กในกระดูกสันหลังเป็นการผ่าตัดใหญ่ที่ต้องการการฟื้นฟูและโภชนาการที่เหมาะสม โดยหลังผ่าตัดควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีแก๊สหรือย่อยยาก เช่น ถั่ว น้ำอัดลม และอาหารมันจัด โภชนาการหลังการผ่าตัดที่เหมาะสมควรเน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง วิตามินซี และแร่ธาตุที่จำเป็นต่อการฟื้นฟูสมรรถภาพกระดูกสันหลัง ช่วยให้แผลหายเร็วและร่างกายฟื้นตัวได้ดี หรือการค้นหาหลังผ่าตัดห้ามกินอะไร จากแหล่งออนไลน์ก็สามารถทำได้ 

นอกจากนี้อาหารที่ช่วยเสริมกระดูกหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังก็มีสำคัญ ที่ควรรับประทาน ได้แก่ นม ปลาเล็กปลาน้อย ไข่ ผักใบเขียว และอาหารที่มีแคลเซียมสูง เพื่อช่วยในการเชื่อมต่อของกระดูก และการฟื้นตัวหลังผ่าตัด ซึ่งการเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมร่วมกับการพักผ่อนที่เพียงพอและการทำกายภาพบำบัดตามคำแนะนำของแพทย์และนักกายภาพบำบัด จะช่วยให้การฟื้นตัวเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

การติดตามผลและคำแนะนำเพิ่มเติมเพื่อป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ

การผ่าตัดใส่เหล็กในกระดูกสันหลังต้องการการติดตามผลหลังผ่าตัดอย่างต่อเนื่อง โดยแพทย์จะนัดตรวจติดตามเป็นระยะเพื่อประเมินการเชื่อมติดของกระดูกและการทำงานของเหล็กดาม และดูอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น โดยผู้ป่วยควรสังเกตอาการผิดปกติ เช่น ปวดหลังรุนแรง ชา อ่อนแรง หรือมีไข้ และรีบปรึกษาแพทย์ทันทีหากพบความผิดปกติใดๆ

การตรวจติดตามผลหลังการผ่าตัด

การผ่าตัดใส่เหล็กในกระดูกสันหลังเป็นกระบวนการที่ต้องการการดูแลอย่างใกล้ชิดหลังการผ่าตัด เพื่อให้ผลลัพธ์เป็นไปได้อย่างดี การติดตามผลหลังผ่าตัดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยแพทย์จะตรวจสอบความคืบหน้าและความแข็งแรงของกระดูก รวมถึงดูแลแผลผ่าตัดเพื่อป้องกันการติดเชื้อและส่งเสริมการฟื้นตัวที่ดีขึ้น ทั้งนี้ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุดในระยะยาว

การป้องกันการบาดเจ็บซ้ำในระยะยาว

การป้องกันการบาดเจ็บซ้ำหลังผ่าตัดกระดูกสันหลัง ควรปรับเปลี่ยนท่าทางในการทำงานและการใช้ชีวิตประจำวันให้เหมาะสม ควรหลีกเลี่ยงการยกของหนัก การขับรถ การนั่งเป็นระยะเวลานาน การยกของ การงอตัว การก้มหลังและบิดลำตัว ในช่วงสัปดาห์ที่ 1-5 หากมีอาการเจ็บขณะเคลื่อนย้าย ควรขอความช่วยเหลือจากญาติหรือผู้ดูแลเพื่อทำการเคลื่อนไหว  และทำกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่องเพื่อรักษาความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ

การติดต่อและเยี่ยมชมศูนย์พักฟื้นหลังผ่าตัดกระดูกสันหลัง AgeWell

ศูนย์พักฟื้น AgeWell ให้บริการดูแลผู้ป่วยหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังอย่างครบวงจร โดยมุ่งเน้นการฟื้นฟูสมรรถภาพผ่านการออกกำลังกายหลังผ่าตัดและการทำกายภาพบำบัดที่เหมาะสม ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำจากทีมผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน หากสนใจเข้าชมและรับคำปรึกษา สามารถติดต่อศูนย์เพื่อวางแผนการฟื้นฟูที่เหมาะสมกับคุณได้ทันที